Belirsiz Refrakter Dökümler Yüksek sıcaklık endüstrilerinde yaygın olarak kullanılan refrakter bir malzemedir. Güçlü bir plastisiteye sahiptir ve farklı uygulama ortamlarına göre ayarlanabilir. Bu malzeme esas olarak çelik, cam, çimento, petrokimya ve diğer alanlarda kullanılır ve yüksek sıcaklık ekipmanlarında koruyucu astar rolü oynar. Termal şok direnci, bu malzemenin aşırı sıcaklık dalgalanmaları altında yapısal stabiliteyi koruyup koruyamayacağını belirleyen önemli özelliklerinden biridir. Aşağıda Belirsiz Refrakter Dökülebilir Malzemelerin termal şok direncini etkileyen ana faktörler ayrıntılı olarak tanıtılacaktır.
1. Malzemelerin bileşimi
Belirsiz Refrakter Dökülebilir Malzemelerin termal şok direnci büyük ölçüde malzemelerinin bileşimine bağlıdır. Ortak bileşenler arasında refrakter agregalar, bağlayıcılar ve katkı maddeleri bulunur.
Refrakter agregalar: Yüksek alüminalı boksit ve magnezya gibi malzemeler, malzemenin yüksek sıcaklık dayanımını artırabilir. Agrega parçacıklarının boyut dağılımı ve şekli ile malzemenin kendisinin termal genleşme katsayısı termal şok direncini etkileyecektir. Genel olarak konuşursak, ince taneli agregaların yoğun bir yapı oluşturma olasılığı daha yüksektir, böylece termal şok direnci artar.
Bağlayıcı: Yüksek alüminalı çimento veya polimer yaygın bir bağlayıcıdır. Bağlayıcı, refrakter malzemelerde bağlama ve yapısal destek rolü oynar, ancak farklı bağlayıcı türlerinin termal şok direnci üzerinde farklı etkileri vardır. Daha iyi bağlayıcılar, sıcaklık değiştiğinde termal genleşme stresine etkili bir şekilde direnebilir ve böylece çatlak oluşumunu önleyebilir.
Katkı maddeleri: Silika tozu ve alümina gibi eser elementlerin eklenmesiyle malzemenin yoğunluğu ve stabilitesi artırılabilir. Bu katkı maddeleri, malzemenin içindeki termal stresin azaltılmasına ve sıcaklık değiştiğinde malzemenin çatlama riskinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
2. Termal Genleşme Katsayısı
Malzemenin termal genleşme katsayısı, sıcaklık değişimleri altında boyutsal değişiminin büyüklüğünü doğrudan belirler. Malzemenin ısıl genleşme katsayısı çok büyükse, sıcaklık keskin bir şekilde değiştiğinde hacim genleşmesi veya büzülmesi nedeniyle çatlaması kolaydır.
Belirsiz Refrakter Dökülebilir Malzemelerin termal şok direncinde, malzemeler arasındaki termal genleşme katsayılarının eşleşmesinin dikkate alınması gerekir. Farklı refrakter malzeme bileşenlerini rasyonel bir şekilde seçerek ve her bileşenin termal genleşme katsayılarını optimize ederek, farklı malzemeler arasındaki gerilim etkili bir şekilde azaltılabilir ve böylece genel termal şok direnci iyileştirilebilir.
3. Malzemelerin yoğunluğu
Belirsiz Refrakter Dökülebilir Malzemelerin yoğunluğu, termal şok direncini doğrudan etkileyen bir diğer önemli faktördür. Yüksek yoğunluklu malzemeler gözeneklerin varlığını azaltarak malzemeyi yüksek sıcaklık ve hızlı soğutma ve ısıtma ortamlarında çatlamaya karşı daha dayanıklı hale getirebilir.
Düşük gözeneklilik: Gözenekler malzemedeki zayıf noktalardır ve stres yoğunlaşma noktaları haline gelmeye eğilimlidirler. Sıcaklık hızla değiştiğinde gözeneklerin etrafındaki gerilim artar ve bu da çatlaklara neden olabilir. Bu nedenle malzemenin yoğunluğunun kontrol edilmesi, gözenek ve çatlakların varlığını azaltarak termal şok direncini önemli ölçüde artırabilir.
Yapısal yoğunluk: İnşaat süreci sırasında uygun titreşim işlemi ve kalıplama teknolojisi, malzemenin yapısını daha yoğun hale getirebilir, içeride boşluk oluşmasını önleyebilir ve böylece termal şok direncini artırabilir.
4. Termal şok döngülerinin sayısı
Malzeme, kullanım sırasında birden fazla termal şok döngüsüne maruz kalacaktır; yani sıcaklık, yüksek sıcaklıktan düşük sıcaklığa düşmeye ve ardından düşük sıcaklıktan yüksek sıcaklığa yükselmeye devam eder. Termal şok döngülerinin sayısı ve genliği, termal şok direnci üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Düşük sayıda termal şok: Belirli sayıda termal şok altında malzeme belirgin çatlaklar göstermeyebilir. Ancak termal şokların sayısı arttıkça malzemedeki mikro çatlaklar giderek genişleyecek ve sonuçta malzeme arızasına yol açacaktır. Bu nedenle, yüksek sıcaklıklara ve çoklu termal şok döngülerine dayanabilen malzemelerin seçilmesi, termal şok direncini arttırmanın önemli bir yoludur.
Termal şok sıcaklık farkı: Sıcaklık değişimi çok büyükse, malzemenin içindeki termal stres keskin bir şekilde artacaktır, özellikle yüzey ve iç sıcaklıklar eşit olmadığında termal stres daha belirgin olacak ve çatlaklara yol açacaktır. Bu nedenle Belirsiz Refrakter Dökümlerin sıcaklık farklılıklarından kaynaklanan stres konsantrasyonunu azaltmak için iyi bir termal iletkenliğe sahip olması gerekir.
5. Yapışma gücü
Bir malzemenin termal şok direnci, iç yapısının bağlanma mukavemeti ile yakından ilgilidir. Bağlanma mukavemeti ne kadar yüksek olursa, dış termal gerilimle uğraşırken malzemenin çatlama olasılığı da o kadar az olur.
Malzeme mukavemeti ve tokluğu: Refrakter malzemelerin özellikle yüksek sıcaklıktaki ortamlarda belirli bir mukavemete ve tokluğa sahip olması gerekir. Malzemenin mukavemeti yetersizse, termal gerilimin tolerans aralığını aşması muhtemeldir ve bu da malzeme hasarına yol açabilir. İyi tokluğa sahip malzemeler termal gerilimin bir kısmını emebilir ve çatlak genişlemesini önleyebilir.
Arayüz bağlama: Belirsiz Refrakter Dökümler çeşitli malzemelerden oluşur, dolayısıyla farklı malzemeler arasındaki arayüz bağlama kuvveti aynı zamanda genel termal şok direncini de etkiler. Arayüzdeki bağlanma kuvveti yetersizse, sıcaklık büyük ölçüde değiştiğinde malzeme kolayca katmanlara ayrılabilir veya düşebilir.